Diz Ağrısı Nedir?
Diz ağrısı, her yaştan insanı etkileyen yaygın bir şikayettir. Diz ağrısı, yırtılmış bir bağ veya kopuk kıkırdak gibi bir sakatlanmanın sonucu olarak meydana gelebilir. Ayrıca artrit, gut hastalığı ve enfeksiyonlar gibi tıbbi durumlar da diz ağrısına neden olabilir.
Birçok küçük diz ağrısı tipi kişisel bakım önlemlerine iyi yanıt verir. Fizik tedavi ve diz destekleri de diz ağrısını hafifletmeye yardımcı olabilir. Bununla birlikte bazı durumlarda, diziniz için cerrahi müdahele gerekebilir.
Her yaştan insanda çeşitli nedenlerden dolayı şiddetli diz ağrısı oluşabilir. Şiddetli diz ağrısının nedenini bilmek kişinin tedavi görmesine, semptomları hafifletmesine ve hareketliliğini yeniden kazanmasına yardımcı olabilir. Diz, üst ve alt bacağın kemikleri arasındaki bir eklemdir. Bacağın bükülmesine izin verir ve vücudun ağırlığını desteklemek için denge sağlamaktadır. Diz; yürüme, koşma, çömelme, atlama ve dönüş gibi hareketleri destekler.
Vücudunuzda; dizin, işini yapması için yardımcı olan bir takım parçalar şu şekildedir:
- Kemikler
- Kıkırdak
- Kaslar
- Bağ dokular
- Tendonlar
Bu parçaların her biri, ciddi diz ağrısına yol açabilecek hastalık ve sakatlanmalara karşı duyarlıdır.
Diz ve kıkırdak dokularının desteklenmek ve ağrıların yatışmasına yardımcı olabilmek için Hyalix kapsül ürününü doktorunuza da danışarak kullanabilirsiniz. Assos Hyalix 30 Kapsül’ü incelemek ve satın almak için buraya tıklayabilirsiniz.
Bu makalede; şiddetli diz ağrısının yaygın nedenlerini travma, enfeksiyon, metabolik, dejeneratif bozukluklar ve bağ dokusu hastalıkları olarak beş kategoriye ayırıp inceleyecek ve bu ağrı haline hangi egzersizlerin iyi geldiğine yer vereceğiz.
Diz Ağrısı Neden Olur?
Travma
Artrit Vakfı; dizi, sakatlanmaya yatkın olan eklemlerden biri olarak listelemektedir. (1)
Dizin genel yapısı ve bileşenleri, ağrıya neden olan ve tam işlevini yerine getirmesini önleyen belirli sakatlanma türleri için riski artırmaktadır.
Yaygın olarak karşılaşılan diz sakatlanmaları, dizin üç ana bağından birindeki yırtılma nedeniyle meydana gelir.
Bu üç ana bağ ise şunlardır:
- Ön çapraz bağ (ACL)
- Medial kollateral bağ (MCL)
- Arka çapraz bağ (PCL)
Bu bağlarda yaşanılan sakatlıklar, sporcularda sık görülmektedir.
Ani bir kıvırma hareketi veya yön değişikliği ACL’yi sakatlayabilir ve bu en yaygın diz sakatlanmalarından biridir. (2)
İnsanlar PCL’yi araba kazası veya futbol oynarken alınan darbe gibi bölgeye doğrudan etki eden durumlar yüzünden sakatlanma eğilimine girebilir. Dize doğrudan yapılan bir hamle ise MCL’nin zarar görmesine neden olabilir.
Bağdoku sakatlanmaları, sıklıkla cerrahi müdahele gerektirmektedir.
Diz travması ayrıca aşırı çalışma veya bir tendonu fazla gerdirme nedeniyle meydana gelebilir. İltihaplanma, tendinit veya yırtıklar, diz ağrısına neden olabilir. Koşmak, zıplamak ve ağır eşyaları kaldırmak gibi tendonları kapsayan faaliyetlerde bulunmak, tendon sakatlanlanmarına neden olabilir.
Patellar tendinit, dizdeki patellar tendonun tahriş ve iltihabını tanımlayan bir terimdir. Ciddi derecede yırtılmış bir tendon genellikle cerrahi onarım gerektirmektedir.
Daha az ciddi vakalar, iyileşme sürecinde dizin sabit pozisyonda kalmasını sağlayan “atel” adı verilen sert bir destekle tedavi edilebilir.
Dejeneratif Doku Bozuklukları
Dejeneratif doku bozuklukları yaygın bir diz şikayetidir.
Osteoartrit, kıkırdakta ve diz çevresindeki dokularda dejenerasyona neden olur. Bu durum diz ağrıları, sertlik ve eklem fonksiyon bozukluğuna neden olabilir (3).
Dejeneratif durum, yaygın olarak yaşlanma sonucu ortaya çıkmaktadır. Bu problem, Amerika Birleşik Devletleri’nde erkeklerin yüzde 10’unda ve 60 yaş üstü kadınların yüzde 13’ünde görülmektedir. (4)
Bu dejeneratif hastalığın tedavisi yoktur ancak, insanlar hafif egzersiz ve ağrı kesici ilaçlarla semptomları yönetebilirler.
Bununla birlikte ciddi hasar oluşma durumunda, eklem protezi takılarak veya ameliyat biçimleri ile problemi gidermek gündeme gelebilir. Doktor, başlangıçta hasarın derecesini değerlendirmek ve en iyi tedavi yöntemine karar vermek için sizden bir röntgen çektirmenizi isteyecektir.
Bağ Dokusu Hastalıkları
Romatoid artrit (RA), eklemleri etkileyen inflamatuar bir otoimmün hastalıktır. Bağışıklık sistemi, vücuttaki zararlı unsurlar yerine eklem dokularına saldırır. (5)
Dejeneratif doku bozukluklarının aksine RA ve diğer bağ dokusu bozuklukları, eklemlerin astarını etkiler. Bu durum diz eklemlerinde ağrılı bir şişlik ile sonuçlanabilir. Eğer romatoid artrit hastalığı olağan kişiler tedavi görmezse, kemik erozyonu ve hatta eklem deformitesi sorunları ile karşı karşıya kalabilir.
Ağrı sadece diz bölgesinde görünse de romatoid artrit, vücudun diğer bölgelerine de zarar verebilir. Bu gibi durumlarda tedavi seçeneklerini bir doktorla değerlendirmelisiniz.
Romatoid artrit hastalığının çaresi yoktur ancak, ilaç ve tedavi seçenekleri mevcuttur. Steroid olmayan antienflamatuar ilaçlar (NSAID), kortikosteroidler ve biyolojik ajanlar, hastalık modifiye edici anti-romatizmal ilaçların (DMARD) yanı sıra olası tedavi yöntemlerinin birkaçıdır.
Metabolik Problemler
Diz ağrısının metabolik nedenleri genellikle, gut gibi vücudun birkaç bölümünü etkileyen bir hastalığın yanında ortaya çıkar.
Eklemlerde ürik asit kristallerinin birikmesi, dizde en sık görülen metabolik şikayetlerden biri olan gut hastalığına neden olabilir.
Gut, bir artrit formudur ve aşırı acı verici olabilir. Dizde şişlik ve iltihaplanmaya neden olur ve bölgedeki hareket açıklığını azaltabilir (6).
Doktorlar bu problem için, genellikle anti-enflamatuar ilaçlar veya gut kristallerindeki kimyasalların parçalanmasına yardımcı olan diğer tedavileri önerecektir.
Psödogout benzer bir durumdur. İnsanlar genellikle bunu gut ile karıştırmaktadır. Psödogout, eklem sıvısında kalsiyum içeren kristallerin gelişmesine neden olarak dizde şişmeye sebep olur.
Gut ve psödogout tedavisi genellikle benzerdir.
Enfeksiyon
Selülit, diz ve çevresini etkileyebilen çok ciddi bir bakteriyel cilt enfeksiyonudur (7).
Kişi selülit tedavisi almazsa oluşan enfeksiyon, dizdeki basit bir sıyrıktan sonra da oluşabilir. Belirtiler arasında genellikle; enfekte olmuş bölgedeki kızarıklık ve cildin sıcak ile dokunmaya karşı son derece hassas olması yer almaktadır.
Enfeksiyon lenf bezleri ve kan dolaşımı dahil olmak üzere vücudun diğer bölgelerine yayılabilir. Selülit, tedavide gecikmeler yaşanması durumunda hayatı tehdit edebilir bir problem haline gelebilir.
Diz ve çevrenizde oluşmuş herhangi bir sıyrık veya morluk özellikle iyileşmiyor gibi görünüyorsa dikkat etmelisiniz.
Çoğu vakada birey, antibiyotik alarak selüliti tedavi edebilir. İşaretler ve semptomlar normal şartlarda tedavinin birkaç günü içinde kaybolur.
Ayrıca septik artrit denilen bir enfeksiyonun da, diz eklemlerinde şişme, ağrı ve kızarıklığa neden olması mümkündür. Bu problemi olan kişilerden bazıları ateşten şikayetçi olmaktadır (8).
Septik artrit probleminden muzdarip olan kişi, bu durumun çözümü ile hızlı bir şekilde ilgilenirse tedavisi basit ve etkilidir. Ancak, enfeksiyonun tedavi edilmemesi diz kıkırdağında kalıcı hasara yol açabilir.
Diz Ağrısı Egzersizleri
İşte evde de kolaylıkla uygulayabileceğiniz diz egzersizleri:
1. Clamshells
Clamshells egzersizini yapmak için, boynunuzu bir yastık ya da havlu rulosu kullanıp destekleyerek zemine yan bir şekilde yatın. Dizlerinizi göğsünüze doğru bükün, sırtınızı düz ve ayaklarınızı vücudunuzla aynı hizada tutun. Ayaklarınızı bir arada tutun, üst dizinizi diğer bacağınızdan ayırıp tavana doğru kaldırın.
Kalçalarınızı düz tutun, bacağınızı kaldırırken ileri doğru yuvarlanmanıza izin vermeyin. Kısa bir süre duraklayın, ardından dizinizi yavaşça başlangıç pozisyonuna geri getirin.
Bu egzersizi her bacağınız için 10 kez tekrarlayın ve günde bir defa 3 set şeklinde yapın. Bu hareketi, haftada 2-3 gün yapabilirsiniz.
İsteğe bağlı olarak, vücudunuzu hizalı tutmak ve öne yuvarlanmayı önlemek için sırtınızı duvara yerleştirebilirsiniz.
2. Bridging
Bridging egzersizini yapmak için, boynunuzu bir yastık ya da havlu rulosu kullanıp destekleyerek zemine sırt üstü yatın ve ayaklarınızı düz hale getirmek için dizlerinizi bükün. Dizlerinizi, ayaklarınızı ve kalçalarınızı birbiri ile aynı hizada tutun. Kollarınızı her iki yana yerleştirin ve rahat etmelerini sağlayın.
Kalça kaslarınızı sıkın ve kalçalarınızı tavana doğru kaldırın. Kalçanızı, sırt ağrısına veya çok fazla baskıya neden olmadan mümkün olduğunca yükseğe kaldırın. 1-2 saniye duraklayın ve sonra yavaşça kalçalarınızı başlangıç pozisyonuna geri indirin.
Bu egzersizi, günde bir kez 3 set 10 tekrar olarak uygulayın. Bu hareketi, haftada 2-3 gün yapabilirsiniz.
3. Side Lying Hip Abduction
Side lying hip abduction egzersizini yapmak için, zemine yan bir şekilde yatın ve daha iyi bir denge sağlamak için alt dizinizi bükün. Başınızı bir yastık veya havlu rulosuyla destekleyin. Uyluğunuzun üstündeki kasları sıkarak üst dizinizi düzeltin.
Ayağınızı esnetin (böylece ayak parmaklarınız öne gelecek), bacağınızı tavana doğru kaldırın (vücudunuzun çizgisinden daha yükseğe kaldırmadan). 1-2 saniye duraklayın ve sonra yavaşça bacağınızı başlangıç pozisyonuna geri getirin.
Bu egzersizi günde bir kez her iki bacağınız için 3 set 10 tekrar olarak uygulayın. Bu hareketi, haftada 2-3 gün yapabilirsiniz.
4. Straight Leg Raise
Straight leg raise egzersizini yapmak için, boynunuzu bir yastık ya da havlu rulosu kullanıp destekleyerek zemine sırt üstü yatın. Bir dizinizi bükün, böylece ayağınız düz ve sırtınız nötr bir pozisyonda (kavisli değil) olacaktır. Kollarınızı düz bir şekilde ve omzunuzla aynı hizada olacak şekilde her iki yana yerleştirin.
Diğer bacağınızı, uyluğunuzun üstündeki kasları sıkarak düzeltin. Ayak parmaklarınız yukarı doğru bakacak şekilde bacağınızı bükülmüş diz yüksekliğine kadar kaldırın. 1-2 saniye duraklayın ve sonra yavaşça bacağınızı başlangıç pozisyonuna geri indirin.
Bu egzersizi günde bir kez her iki bacağınız için 3 set 10 tekrar olarak uygulayın. Bu hareketi, haftada 2-3 gün yapabilirsiniz.
5. Quadruped Hydrant
Quadruped hydrant egzersizini yapmak için, elleriniz ve dizleriniz zeminde olacak şekilde kendinizi konumlandırın. Karın kaslarınızı çalıştırmak için göbek deliğinizi omurganıza doğru çekin. Dizinizi bükülmüş halde tutarak, bir bacağınızı yana kaldırın.
Omurganızda dönmeyi önlemek için kalçalarınızın aşağı doğru baktığından emin olun. 1-2 saniye duraklayın ve sonra dizinizi, yavaşça başlangıç pozisyonuna geri indirin.