Yazı İçeriği ve Başlıkları
- Propolis Nedir?
- Propolis Faydaları Nelerdir?
- Propolis Nasıl Kullanılır?
- Çocuklar İçin Propolis Kullanımı Uygun mudur?
Tüm dünyayı etkisi altına alan Coronavirus, Covid-19 salgını yaşadığımız bu günlerde uzmanlar bağışıklık sistemini güçlü tutmanın ne kadar önemli olduğuna sık sık vurgu yapıyor. Bu bağlamda arı propolis de son günlerde fazlasıyla ilgi çekmeye başladı. Sadece bağışıklık sistemi üzerindeki olumlu etkisiyle değil, cilt hastalıkları ve yaralara karşı da iyileştirici özelliğinin oluşu; vücudun savunma elemanlarını uyarıcı etkisi bulunması da propolisi pandemi günlerinde tüketilebilecek en sağlıklı besinlerden biri haline getiriyor.
Peki, propolis ne işe yarar? Gerçekten pandemi günlerinde bağışıklığınızı kuvvetlendirebilir mi, gelin cevaplayalım.
Propolis Nedir?
Son birkaç on yıl içinde çeşitli biyolojik ve farmakolojik özellikleri nedeniyle araştırmacıların ilgi odağı haline gelen propolis, aslında insanoğlunun en eski şifa kaynaklarından biri (1). Propolis üretmek için bal arıları, arıların bitki tomurcuk ve gövdelerinden topladıkları reçinemsi maddeleri işliyorlar (2). Çalışmalar propolisin biyolojik ve farmakolojik özelliklerini yüksek flavonoid içeriğine bağlamakta. Dünyanın farklı yerlerinden alınan propolis numunelerinde polifenoller (flavonoidler, fenolik asitler ve bunların esterleri), terpenoidler, steroidler ve amino asitler gibi 600’den fazla bileşen tanımlanmış durumda (3).
Genellikle koyu kahve ve yeşilimsi bir renge sahip olan propolis bal benzeri bir ürün. Renginin değişkenliğini ise üretici olan arının bulunduğu coğrafyadan kaynaklanıyor. Propolis çeşitleri tüm bu değişkenler nedeniyle propolis için araştırmacıların söyleyecekleri genel geçerliğini korumuyor çünkü propolisin kimyasal özellikleri üretildiği bitki özlerine göre farklılaşabiliyor (4). Yine de faydaları her farklı türü için eşit derecede önemli ve gerçek.
Propolis Faydaları Nelerdir?
Arının yaşadığı coğrafya, bu coğrafyada ki bitkiler vs nedeniyle propolisler farklılık gösteriyor olsalar da genel geçer birçok propolis faydasından bahsedebiliyoruz. Propolisin antibakteriyel, antiviral, antifungal ve antienflamatuar özelliklere sahip olduğu düşünülmekte. Propolis hakkındaki bilimsel çalışmalar her ne kadar sınırlı olsa da bu arı ürünü bazı bakteri, virüs ve mantarlardan koruma sağlıyor gibi görünüyor (5).
Arılar bu katmanı kovanlarının anti bakteriyel kalabilmesi için kullanırken, günümüzde biz de propolisin sahip olduğu antioksidan kaynağı olan polifenolleri onlardan ödünç alarak bu ürünü yaygın bir şekilde kendi sağlığımız için kullanabiliyoruz.
Bağışıklık güçlendirici propolis içerisinde, yoğun olarak bulunan polifenollerden biri flavonoidlerdir. Flavonoidler bitkilerin kendilerini hastalıklardan korumak için ürettikleri bileşenlerdir. Antioksidan özelliği olan birçok yiyecekte bulunurlar flavonoidlerce zengin diğer besinlerin başında yeşil sebzeler, meyveler ve yeşil çay gelir.
Araştırmalar, propolisin anti-bakteriyel, anti-virütik, mantar oluşumuna karşı ve anti-inflamatuar özelliklerinin olduğunu gösteriyor. Ancak günümüzde hâlâ bu arı ürününün nasıl bu şekilde çalışabildiğini açıklayabilen yeterli miktarda çalışma bulunmuyor.
Propolis Nasıl Kullanılır?
Dediğimiz gibi, propolis arıların kovanlarını dış etkenlerden korumak için ürettikleri bir madde. Kovanı bala ulaşmaya çalışan böcek ve parazitlerden koruyan balmumu benzeri propolis, bu nedenle de kovandan alındığı saf haliyle tüketilemez. Öncelikle temizlenmesi ve özütlenme işleminin yapılması gerekir. Bu işlem su ya da alkol gibi farklı çözücüler kullanılıyor.
Çeşitli işlemlerle temizlenen propolis suda çözünür damla, kapsül, krem veya toz halinde tüketiciye sunuluyor.
Çocuklar İçin Propolis Kullanımı Uygun mudur?
Su bazlı olan, damla halindeki propolisler çocukların kullanımı için çok daha uygundur. Son yıllarda TÜBİTAK destekli bir proje kapsamında geliştirilen özel ekstraksiyon yöntemi sayesinde, propolis herhangi bir alkol türevi kullanılmadan özütlenebilmekte. Taşıyıcı olarak su kullanılan, su bazlı propolis ürünleri çocuklar rahatlıkla kullanabilirler (6).